Samuel Jessurun de Mesquita, lelies, 1916-1917
Afgelopen weekend is de expositie van Escher en zijn leraar en inspirator Samual Jessurun de Mesquita officieel geopend in Paleis Soestdijk. Ik mocht een voorproefje nemen. Deze tentoonstelling neemt je niet alleen mee langs het werk van Escher en zijn leraar, je komt ook langs alle kamers van de koninklijke familie en in de gangen waar destijds de bediendes rondliepen (waar Juliana graag vertoefde). Het leuke van deze tentoonstelling is dat je duidelijk de invloed ziet van zijn leraar De Mesquita. In eerste instantie word je meegenomen langs de werken van De Mesquita en de vroege werken van Escher.
Zebra, 1919 van De Mesquita
In de kunst vind ik het zelf altijd leuk om te zien door wie en door welke stromingen en invloeden de kunstenaar zich heeft laten inspireren. In dit geval is het heel duidelijk De Mesquita. Zoals je kan zien aan het werk zebra en het werk hierboven.
In de beginperiode van Escher valt vooral zijn liefde voor detail op. Er hangen prachtige litho's van mooie doorkijkjes en dorpen, gemaakt naar aanleiding van zijn reizen door Italie. Waarin al duidelijk de hand van Escher zichtbaar is. In zijn latere bekende werk zie je moorse invloeden zoals de Moskee-Kathedraal van Cordoba, die hij bezocht tijdens zijn reizen door Spanje.
Pentedattilo, Calabria, 1930, Escher
'Zwarte pareltjes' tussen vergane glorie. Het gebruik van mezzotinten (zwarte tinten) in de lithografie wordt ook wel 'zwarte kunst' genoemd. En dat is vooral wat je ziet tijdens deze tentoonstelling. Als je verder door het paleis zwerft tref je beneden in de krochten van het Paleis zijn bekendere werk.
De vertrekken van de koninklijke familie zijn overigens nog maar even te zien, want het Paleis dicht gaat en wordt verbouwd tot een commerciële plek.
Toren van Babel, Escher. Deze houtsnede is uit 1928, een jaar waarin perspectief in zijn werk een belangrijke rol speelt. Escher stelt zich hier als het ware op vanuit het standpunt van God. In vogelperspectief kijken wij neer op de toren, waardoor het focus komt te liggen op de top van de toren.
Ik heb me vooral verwonderd over de techniek en de precisie waarmee Escher al vanaf het begin werkt. Zo gaandeweg de tentoonstelling krijg je een mooi overzicht van zowel zijn oeuvre als van zijn ontwikkeling als kunstenaar naar zijn beroemde werken.
Ik heb zijn werk eigenlijk nog nooit "live" gezien en was het voor mij bijzonder om zo dicht met mijn neus op bijvoorbeeld het werk 'Drie Werelden' te staan. Wat zo wonderschoon is, is de eenvoud en rust in zijn werk, maar tegelijkertijd zorgt het bij mij voor onrust, omdat er toch zoveel in gebeurt. Hierdoor is het moeilijk om lang te blijven kijken, maar dat vindt ik van al zijn latere werk. Zeker de beroemde "loops" of soort van "perpetuum mobiles" zorgen altijd weer voor een wauw-moment. Maar nu dus nog leuker omdat je weet waar het zijn oorsprong heeft.
Wie een fan is van het koninklijk huis en/of van Escher moet zeker gaan.
Bekijk hier de trailer van de tentoonstelling.
Drie werelden: de drie werelden zijn: de bomen die weerspiegeld worden in de vijver, de bladeren die op de vijver drijven, en de vis die erin zwemt. Escher was ook gefascineerd door spiegelingen.