Wat is het proces van hoe kunstenaars tot een kunstwerk komen? En wat kan jij ervan leren?
Laat ik beginnen met te zeggen dat een kunstenaar schept en creëert vanuit een 0-punt! Zij maken werk zonder dat er zelfs een vraag van buiten af is. In mijn optiek maakt dit gegeven de kunstenaar een leider pur sang.
Ik vroeg een keer aan een groep managers hun oordelen uit te spreken over een kunstenaar. Hoe zien jullie een kunstenaar? Dit waren een aantal antwoorden die gezegd werden: creatief, vernieuwend, vaag en lui. Over die laatste twee woorden wil ik het nu juist gaan hebben.
Wat kunstenaars goed kunnen is opschorten! Dit om te observeren, hun voelsprieten uitzetten in de wereld en inspiratie opdoen. Ze lummelen, staan stil, gaan de natuur in, ontdekken, verwonderen zich, lezen een boek, gaan naar musea en exposities. En natuurlijk de impressies laten bezinken. Dit is zijn de acties die een creatief proces hard nodig hebben om tot een resultaat te komen. Ik noem dit acties, maar het gros van de mensen ziet dit waarschijnlijk als vaag en lui. Maar wat ze eigenlijk aan het doen zijn is: reflecteren op de wereld, zichzelf, filteren, samenvoegen en inspiratie opdoen. Als het ware is een kunstenaar een soort antenne en ontvangt daarmee wat zich aandient, ook wel inspiratie genoemd. Het is een innerlijk proces en niet vatbaar of zichtbaar (op schetsboekjes na).
Dit proces komt overeen met de linkerkant van de U van Theorie U van Otto Scharmer.
Hij gebruikt dit proces om verandering in organisaties mogelijk te maken. Zijn idee is dat we moeten werken met wat zich aandient. Theorie U is een werkwijze die ingezet kan worden om van A naar B te komen. Alleen doorloop je een curve van een U, zoals hiernaast te zien is.
Als dit komt de rechterkant aan de beurt van de U, het belichamen. En dat is experimenteren, fouten maken, schetsen en uitproberen en hard werken.
Laatst nog vertelde de kunstenaar Theo Jansen dat 90% van zijn werk mislukt of beschouwt hij als mislukt. Zeker als hij denkt aan wat hij van te voren bedacht heeft, maar hij ziet elk werk als een voortgang naar een betere versie. Het is een proces van vastpakken en loslaten, dit laatste om open te kunnen blijven voor wat zich aandient. Of fouten voor verbetering.
Zie jij vergelijkingen met je eigen werk of juist wat je zou kunnen doen om tot een ander resultaat te komen?