Wat mag er anders na Corona?

Vaak, zonder dat we het ons beseffen, omringen we ons in het dagelijks leven met allerlei vormen van de kunst. Zo is er de architectuur waar we ons tussen bewegen, boeken die gelezen worden, concerten die bezocht worden, muziek die beluisterd wordt en uiteraard laten we de musea en de dans niet vergeten.

Dit alles is in zijn verschijningsvormen en verscheidenheid in ons dagelijks leven aanwezig. En toch vinden we het maar marginaal van belang, doen we vaak minachtend over kunstenaars. Dit is wat ik gemerkt heb in gesprekken met mensen en wat blijkt uit de kaalslag die heeft plaats gevonden in de kunst en cultuursector. Dus wanneer ik aan een andere of nieuwe toekomst denk na Corona, dan zou ik zou graag meer waardering voor de kunsten willen zien en het vak creativiteit introduceren op scholen. 

Kunst brengt onze verbeelding op gang. Het verwondert, raakt en maakt nieuwsgierig. Kunst is een krachtige katalysator voor dialoog, reflectie en kan een proces voor zelfontdekking zijn. Met andere woorden het inspireert en verruimt onze geest. Met andere woorden: "Een wereld zonder kunst is MWAH!"

Aan de basis van als dit moois ligt natuurlijk het creatieve brein, al sinds de oertijd is er een behoefte om ons te uiten en dit is wat ons onderscheid van de dieren. Ook nu blijkt maar weer: Creativiteit is een belangrijke vaardigheid om wendbaar te blijven en in te spelen op wat speel, zie ik fantastische initiatieven ontstaan. Creativiteit ligt aan de basis van innovaties, geestige, leuke en slimme ideeën. Hoe zeker het leven soms ook lijkt, niets is minder waar weten we nu. Willen we vooruit of het anders doen, dan is creativiteit een belangrijke skill.

Creativiteit is dus wat mij betreft en belangrijke vaardigheid om toekomstgericht te kunnen opereren. Daarom is mijn pleidooi dat we op scholen meer aandacht besteden aan de ontwikkeling van creativiteit en we gaan investeren in de kunst en kunstenaars.

Dáárom gaan leiderschap en kunst goed samen.

De verbinding tussen kunst en leiderschap is misschien niet voor iedereen vanzelfsprekend. Toch passen ze bij elkaar. Een blog over een fascinerende relatie.

Wat kan de wereld van de verbeelding betekenen voor leidinggeven aan jouw organisatie?

Het wordt algemeen aanvaard dat kunst de wereld van de verbeelding vertegenwoordigt. En dat het leidinggeven aan teams en organisaties voor het materiële staat. Toch kan een manager veel leren van kunst en een kunstenaar. Hoe? Dat vertel ik je graag. Kunst brengt onze verbeelding op gang. Het verwondert, raakt en maakt nieuwsgierig. Kunst is een krachtige katalysator voor dialoog, reflectie en kan een proces voor zelfontdekking zijn.

Als je oprechte belangstelling hebt voor een kunstwerk, sta je stil voor een werk en ga je associëren en erop reflecteren. Noem het een training van het brein, waarbij je moet kijken, verbinden en verbanden leggen. Je doet dát wat ook van sterk leiderschap wordt gevraagd.

Luisteren en waarnemen als leiderschapskills

Luisteren en waarnemen zijn mijns inziens essentiële vaardigheden die deel uitmaken van hedendaags leiderschap. Iedereen weet hoe fijn het is wanneer een ander oprecht en met een open houding naar je luistert en de juiste vragen stelt. We voelen ons gezien en gehoord! Deze vaardigheden kan je trainen. Door naar kunst te kijken, er over in dialoog te gaan, komt er een co-creatieproces op gang. Het mooie van kunst is dat de interpretatie ervan zo persoonlijk is. De deelnemers gaan ervaren dat jouw idee wezenlijk kan verschillen van hoe anderen het zien en beleven. Door stil te zijn, je oordeel uit te stellen, ga je inzien hoe deze verschillen van inzicht aanvullend of verhelderend zijn. Dit bevordert de sfeer van onderling vertrouwen binnen een team.

Creativiteit als leiderschapskill

Creativiteit is een belangrijke vaardigheid in deze tijden om wendbaar te blijven. Het ligt aan de basis van innovaties. Bedrijven moeten innoveren willen ze niet stilstaan. Bij creativiteit gaat het erom ideeën samen te brengen/te koppelen. Rechts kan je zien wat Picasso heeft gedaan met een zadel en een stuur. Creativiteit is dus een belangrijke vaardigheid in deze tijden om toekomstgericht te kunnen opereren.

Verbeelding als leiderschapskill

Zodra we naar kunst kijken, gaat ons brein “aan” in het gebied waar we plezier ervaren. We proberen ons tot een kunstwerk verhouden en er chocola van te maken. Je gaat een verhaal maken, er komen herinneringen op, je gaat op zoek naar de betekenis. Dit is een creatief proces.

Betekenisvol werken is steeds relevanter. Het hebben van een missie en visie is dus cruciaal. Een team dat weet waar ze het voor doen en wat het doel is, werkt verhelderend en is energie verhogend. Regelmatig hoor ik dat mensen hun energie verliezen, omdat ze zich niet kunnen verbinden met al te vaak niet duidelijke visie en doelen.

Voor een visie heb je verbeeldingskracht nodig en je team hierin mee kunnen nemen vraagt om verhalen en verbeelding. Weinigen weten dat Mondriaan echt een visie en een missie had. Mondriaan wilde doormiddel van zijn kunst evenwicht, orde en rust scheppen. Want, zo stelde hij, dat ongelijkwaardigheid de oorzaak is van alle ellende. Hij wilde een wereld scheppen waarin gelijkwaardigheid de boventoon voerde.

Daarin was hij een visionair, want is diversiteit nu niet een hot toppic?

Leiderschap & werken als een kunstenaar hoe zit dat?

Wat is het proces van hoe kunstenaars tot een kunstwerk komen? En wat kan jij ervan leren?

Laat ik beginnen met te zeggen dat een kunstenaar schept en creëert vanuit een 0-punt! Zij maken werk zonder dat er zelfs een vraag van buiten af is. In mijn optiek maakt dit gegeven de kunstenaar een leider pur sang.

Ik vroeg een keer aan een groep managers hun oordelen uit te spreken over een kunstenaar. Hoe zien jullie een kunstenaar? Dit waren een aantal antwoorden die gezegd werden: creatief, vernieuwend, vaag en lui. Over die laatste twee woorden wil ik het nu juist gaan hebben.

Wat kunstenaars goed kunnen is opschorten! Dit om te observeren, hun voelsprieten uitzetten in de wereld en inspiratie opdoen. Ze lummelen, staan stil, gaan de natuur in, ontdekken, verwonderen zich, lezen een boek, gaan naar musea en exposities. En natuurlijk de impressies laten bezinken. Dit is zijn de acties die een creatief proces hard nodig hebben om tot een resultaat te komen. Ik noem dit acties, maar het gros van de mensen ziet dit waarschijnlijk als vaag en lui. Maar wat ze eigenlijk aan het doen zijn is: reflecteren op de wereld, zichzelf, filteren, samenvoegen en inspiratie opdoen. Als het ware is een kunstenaar een soort antenne en ontvangt daarmee wat zich aandient, ook wel inspiratie genoemd. Het is een innerlijk proces en niet vatbaar of zichtbaar (op schetsboekjes na).

Dit proces komt overeen met de linkerkant van de U van Theorie U van Otto Scharmer.

Hij gebruikt dit proces om verandering in organisaties mogelijk te maken. Zijn idee is dat we moeten werken met wat zich aandient. Theorie U is een werkwijze die ingezet kan worden om van A naar B te komen. Alleen doorloop je een curve van een U, zoals hiernaast te zien is.

Als dit komt de rechterkant aan de beurt van de U, het belichamen. En dat is experimenteren, fouten maken, schetsen en uitproberen en hard werken.

Laatst nog vertelde de kunstenaar Theo Jansen dat 90% van zijn werk mislukt of beschouwt hij als mislukt. Zeker als hij denkt aan wat hij van te voren bedacht heeft, maar hij ziet elk werk als een voortgang naar een betere versie. Het is een proces van vastpakken en loslaten, dit laatste om open te kunnen blijven voor wat zich aandient. Of fouten voor verbetering.

Zie jij vergelijkingen met je eigen werk of juist wat je zou kunnen doen om tot een ander resultaat te komen?

Kunst kijken werkt stress verlagend & de wetenschap ontdekt dat het goed is voor het brein!

Onze hersenen zijn ontworpen om kunstwerken te waarderen en te verwerken. Recente studies hebben aangetoond dat het kijken naar kunst de pleziercentra van onze hersenen kan activeren. Een onderzoek waarbij mensen naar kunst keken, merkte op dat de centra van de hersenen die emoties verwerken en plezier creëren, bezig waren terwijl de persoon naar kunst keek. Beide sectoren werden geactiveerd door een waardering voor kunst.

Ook werkt kunst kijken of maken stress verlagend.

Een ander ding dat het bekijken en maken van kunst voor ons kan doen, is stress verminderen. We hebben besproken hoe kleurboeken worden voorgeschreven door Franse therapeuten om stress te verminderen, maar nu is er nieuwe informatie van de Universiteit van Westminster die heeft vastgesteld dat het bekijken van kunst de stressniveaus aanzienlijk kan verlagen.

Artsen van de Universiteit van Westminster voerden een experiment uit waarbij mensen zelf hun stressniveau meldden voor en na het bekijken van kunst in een lokale kunstgalerie tijdens hun lunchpauzes. Na 35 minuten om de galerie op hun gemak te verkennen, rapporteerde elke persoon lagere niveaus van cortisol, het stress-creërende hormoon.

Dus de volgende keer dat je het gevoel hebt dat je werk of thuisleven je teveel belast, kan een bezoek aan het museum of je verf of kunstdagboek misschien helpen om stress te verlichten en het cortisolniveau iets meer te verlichten dan een happy hour.

WAT KAN JE LEREN VAN DE NATUUR?

Meer en meer gebruiken we de kracht van de natuur als inspiratiebron voor verandering

We kijken hoe vliermuizen vliegen. Of hoe het kan dat gekko's over muren en plafonds kunnen lopen zonder eraf te vallen. We bestuderen de structuur van hoe bomen zijn opgebouwd om te kijken hoe zij licht opvangen. Maken bamboe na omdat het een super stevige structuur blikt te zijn.

Wat kunnen wij mensen leren van de natuur over hoe we met elkaar omgaan? Heb je al gehoord over het Wood Wide Web? Wat kunnen we leren van hoe bomen samenwerken? Zij voeden elkaar via de wortels, waarschuwen hun naasten als er aanvallen komen van grazers. Zij zorgen voor hun nakomelingen en soms zelfs wordt een afgehakte boom nog steeds gevoed door zijn buren. Waarom? Omdat er ergens wellicht een "bewustzijn" is over de kracht van samenwerken.

Hoe kan de natuur je helpen om anders naar vraagstukken te kijken? Laatst was er een interessante documentaire over hoe we anders naar onze economie moeten gaan kijken, Een engelse econome kwam in de waag over haar vernieuwde ideeën vertellen. Zij vindt dat willen we de aarde niet uitputten dan moeten we op een is fundamentele wijze anders gaan kijken naar economie en economische groei. Zij haalt in haar betoog over verandering zowel de kunst als de natuur aan.

Klik hier en bekijk deze uitzending van Tegenlicht of lees ter inspiratie dit artikel over hoe bomen samenwerken.

Creativiteit is de motor van de economie

en zorgt bovendien voor ontspanning en geluk: het verjaagt stress, motiveert en geeft iets om trots op te zijn. Binnen organisaties is het creatieve vermogen van medewerkers bepalend voor het succes. En gelukkige, gemotiveerde medewerkers zijn weer goed voor je organisatie. Hoe stimuleer je creativiteit op de werkvloer? En welke rol speelt cultuurbezoek? 

1. Creativiteit kan worden aangeleerd
Creativiteit is geen aangeboren eigenschap, maar kan worden aangeleerd. Het is het vermogen om iets nieuws te scheppen, kansen te creëren en oplossingen te bedenken. Socioloog Richard Florida toonde in zijn boek The Rise of the Creative Class aan dat creativiteit een skill is die kan worden aangeleerd. Zijn nieuwe ideeën over creativiteit dienden als wereldwijde inspiratiebron om grote steden aantrekkelijker te maken voor de ’creatieve klasse’.

2. Creativiteit is altijd van belang
Voor organisaties is het van groot belang dat medewerkers zakelijke kansen herkennen en bijdragen aan innovatie. Door out-of-the-box te denken ontstaan nieuwe ideeën en invalshoeken. Creativiteit zorgt bovendien voor vindingrijkheid, sociale vaardigheden en een groter probleemoplossend vermogen. Grote organisaties spelen hier slim op in door kantoorruimtes steeds vaker een creatieve en speelse invulling te geven, met bijvoorbeeld prikkelende kunstwerken en ontspanningsruimtes.

3. Geef medewerkers de ruimte
Het World Economic Forum noemt creativiteit als een van de drie vaardigheden die medewerkers in het jaar 2020 zouden moeten hebben. ’Met de lawine van nieuwe producten, nieuwe technologieën en nieuwe manieren van werken, zullen medewerkers creatiever moeten worden om te kunnen profiteren van deze veranderingen.’ Het stimuleren van creativiteit op de werkvloer is dus van groot belang, maar geef ze dan wel de ruimte om het zelf in te vullen, waarschuwt merkadviseur Wolff Olins.

4. Cultuur ter inspiratie
Cultuurbezoek is een effectieve stimulans voor creativiteit. Uit psychologisch onderzoek blijkt dat een creatief proces bestaat uit vier stappen: inspiratie, incubatie, inzicht en toepassing. In de eerste stap speelt cultuur een belangrijke rol als inspirator, in de laatste stap is cultuur juist een klankbord om creatieve ideeën en processen aan te spiegelen. Als organisatie kun je daar een rol in spelen door het ervaren van kunst en cultuur aan te moedigen.    

5. Creativiteit maakt gelukkig
Creatief bezig zijn heeft een aantoonbaar effect op het geluk van medewerkers en daarmee ook zijn weerslag op de prestaties van de organisatie. Als werkgever kun je het welzijn van je collega’s bevorderen door een prikkelende werkomgeving te creëren en een creatieve invulling van de vrije tijd stimuleren. 

Conclusie
Creativiteit is één van de belangrijkste skills die een medewerker moet hebben anno 2020 en zal het ook nog lange tijd zijn. Medewerkers met een creatieve dip? Hang kleurrijke schilderijen op of neem ze mee naar het theater. Je zult zien dat het wonderen doet voor de creativiteit! 

Innovatie binnen bedrijven. Hoe het kijken en denken van kunstenaars daarbij helpt.

Dit blijf ik een inspirerende video vinden. Waarom? Het herinnert mij eraan dat waarnemen, in het moment zijn en zien wat zich aandient tot vernieuwing kan leiden. Dit noem ik open staan voor Plan B. Zoals je net gezien hebt bij de TedTalk van kunstenares Janet Echelman, weet zij haar tegenslag uiteindelijk te transformeren naar inspirerende kunstwerken die nu over de hele wereld hangen. Door haar aandachtsvolle aanwezigheid voor de vissers, zag zij een nieuwe kans die leidde tot vernieuwende kunstwerken.

Door in het moment aanwezig te zijn met haar aandacht en ziet wat zich aandient en is zij totaal iets nieuws gaan creëeren. En hiermee vervolgens wereld beroemd geworden. Eigenlijk zijn de meeste kunstenaars beroemd geworden met hun Plan B. Bijvoorbeeld Piet Mondriaan is niet begonnen met het schilderen van abstract werk, daar is een lange weg aan vooraf gegaan.

Wat kan je leren van kunstenaars?

In het moment zijn, waarnemen en creativiteit, zijn de sleutelwoorden om tot vernieuwende ideeën te komen. Waarom zijn deze vaardigheden waardevol voor bedrijven of teams?

1. Waarnemen en de tijd nemen: Kunstenaars nemen de tijd om waar te nemen en nemen de tijd. Waarom is dit van belang voor een team? Vanuit overzicht en meerdere invalshoeken kijken geeft je de mogelijkheid om daaruit te destilleren wat waardevol is voor het werk en het eindresultaat.
2. Vragen stellen: Kunstenaars zijn nieuwsgierig en verdiepen zich in onderwerpen die hen bezig houdt en inspireert. Zij stellen vragen aan zichzelf of de omgeving. Dit is een heel belangrijk onderdeel om tot innovaties en nieuwe ideeën te komen.
3. Creativiteit is een belangrijke kwaliteit om succesvol te worden/zijn. Blijkt uit een enquete onder CEO's door IBM.

4. De aandachtstrainingen van Artsmart zijn gebaseerd op het aandachtsprincipe en creatieproces van kunstenaars. Zij kijken en denken anders. Door kunst en van het anders denken van de kunstenaar centraal te zetten, worden teams getriggerd anders te kijken en te denken. Resultaat:

• men gaat meer out of the box denken
• meer samenwerken en co-creëren
• beter waarnemen en luisteren naar elkaar, waardoor veiligheid ontstaat. Dit is belangrijk, omdat stress creatieve processen blokkeert.
• zien wat zich aandient, Plan B, dit houdt in luisteren naar je intuïtie.

Toe aan plan B met het team?

Het is nu bewezen dat kunst helpt gezond ouder te worden.

Neuropsycholoog Prof. dr. Erik Scherder vertelt wat er gebeurt als je naar kunst kijkt.

Het is nu bewezen dat kunst, (toneel, dansen, schilderen maar ook kunst kijken etc.) helpt gezond ouder te worden. Een mooie opsteker over het belang van de kunst en het effect op ouderen en ouder worden. Mijn vraag: waarom dan pas beginnen als dat nu al kan? Wil je ook een keer mee en ervaren hoe je verrast kan worden door kunst (en de neuronen in hersenen eens lekker laten spetteren) ga mee met de ARTsmart Club

WAT KUNNEN WE LEREN VAN KUNSTENAARS?

Bijna alles wat we doen wordt van buitenaf van ons geëist. Het rappe tempo van vandaag, (zeker in de stad), heeft een niet te onderschatte impact op ons leven. Werk, je vrienden, gezin, familie, sociale media en activiteiten, waarvan we misschien wel vinden dat we ze moeten doen. De buitenwereld komt telkens binnen denderen dit zonder dat we direct door hebben welk effect het heeft op ons (wel)zijn. En ja, daarnaast zijn veel daarvan mooie plaatjes, die we onszelf opleggen en najagen. We worden verleid om succesvol te zijn, zonder dat we eigenlijk bedenken wat succesvol zijn betekent voor onszelf. 

TIPS van KUNSTENAARS.

De kunstenaars Max Ernst en Paul Klee, vonden dat je met het ene oog naar buiten, de realiteit, moet kijken en met het andere oog naar binnen, naar onze innerlijke wereld. Dit om de juiste balans te vinden tussen wat er van buiten ons op afkomt en wat er vanuit de binnenwereld van ons gevraagd wordt.

Als je naar binnen kijkt......en voelt, wat ervaar je dan? Wat wil je zelf nu echt? Deze vragen kunnen beantwoord worden door creatief aan de slag te gaan. Misschien niet meteen, maar wat de activiteit in het moment doet is; je wordt stil en komt in de flow, het is een meditatieve bezigheid die focus geeft.

TOEVAL OF NIET?
Soms om dingen helder te krijgen werk ik met mindmaps en het grappige is dat ik onderstaande tekening al een hele tijd geleden gemaakt heb, als uitleg van wat de impact van creativiteit en kijken naar kunst op teams kan hebben. Nu zie ik dat ik daar reeds een oog open en een dicht heb getekend. Toeval? Of een innerlijk weten......

Creatiever op je werkplek met een simpele handeling.....

Het blijkt dat wanneer je een plaatje hebt hangen waar iets "out of the ordinairy" is, je creatiever wordt. Je hoeft het niet eens bewust waar te nemen. Hoe fijn is dat? Dus wil je creatiever zijn op je werk plek print dan onderstaande plaat uit en hang hem op. Hoor graag welke creatieve ideeën er bedacht zijn ;-).

6 tips om de creativiteit in gang te zetten.

Ik ben het gelukkigst als ik wordt uitgedaagd en creatief moet zijn. Of ik nou een training ontwikkel een workshop moet geven, een blog moet schrijven of een kunstwerk maak. De afwisseling maakt dat ik van mijn werk houd.

Op mijn best ben ik wanneer ik een nieuw idee heb. Creativiteit is de aandrijving en de energie achter mijn beste dagen en meest succesvolle inspanningen. 

Wat maakt vernieuwers als Bill Gates, Steve Jobs, Mark Zuckerberg, Thomas Edison en Leonardo da Vinci tot wie ze zijn? Ze hebben in ieder geval twee dingen gemeen en dat is dat ze anders durven denken en risico's nemen. Om een innovatieve denker te kunnen zijn, moet men fantasie gebruiken en de creativiteit bevorderen. Dus wil je verder komen laat je inspireren en wees creatief. En dan kan in elke vorm zijn.

1. INTUITIEF SCHRIJVEN: schrijven stelt ons vrij om onszelf uit te drukken, duidelijkheid te krijgen en nieuwe ideeën te ontwikkelen. Schrijf gewoon en maak je geen zorgen over wat je aan het schrijven bent of hoe mooi je woorden klinken. Niet denken, niet redigeren; Schrijf gewoon! Als je suggesties nodig hebt, schrijf een woord of zin, zoals een doel dat je gesteld hebt. 
2. DE OCHTEND PAGINA'S: van Julia Cameron (uit haar boek The Artist Way). De ochtend pagina's zijn drie pagina's waarbij je met de hand gaat schrijven over alles dat in je hoofd opkomt. Het is geen dagboek, het is geen hoogstaande kunst. Het is niet eens 'schrijven'. Ze gaan over je gedachten en gevoelens die op dat moment spelen. Je laat daar staan, denkt er niet meer over na en de volgende dag doe je hetzelfde. Het is puur om je hoofd leeg te krijgen en er ruimte ontstaat voor het creatieve deel in je hersenen.
3. TEKENDAGBOEK: houd een tekendagboek bij. Hier gaat het ook weer niet over mooi of lelijk, goed of slecht kunnen tekenen. Het gaat om de creatieve ontdekking.
4. WANDELEN: maak regelmatig een wandeling in de natuur. Dit brengt de onrust in je hoofd tot rust en het wandelen zorgt dat je van je hoofd weer in je lichaam komt. Zelf wandeling ik met enige regelmaat en altijd wanneer ik een rondje Sloterplas loop, wordt ik rustig en gaan de ideeën weer stromen.
5. SPEEL ALS EEN KIND: Door onze speelse kanten te voeden voelen we ons meer blij en creatief. Probeer deze ideeën om weer te spelen: Stel een intentie om meer te spelen; Hou leuke dingen toegankelijk (zoals puzzels, boekenboeken, een hoela hoepel, enz.); of speel met je kinderen, kleinkinderen, kinderen van de buren.
6. DOE IETS NIEUWS: Ga er op uit en doe nieuwe dingen. Leer een nieuwe taal, probeer een nieuwe fitness klas in de sportschool of doe een schildercursus. Ga het museum in!